Υάκινθος

*
ΥΑΚΙΝΘΟΣ
*

" Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική "
-Οδ. Ελύτης
*

___Όπως ο Υάκινθος στον Μύθο από άνθρωπος έγινε λουλούδι, για να ζει πάντα σε κάποια μορφή, έτσι και η μουσική γλώσσα αυτού του τόπου από κοινό βιώμα, ζωντανό στη λαλιά του καθενός, μεταμορφώνεται σιγά-σιγά σ' ένα λουλούδι - σαν μια πηγή λαλέουσα - όπου ίσως να μην θέλουν πια όλοι να το καλλιεργήσουν, αλλά όλοι ποθούν να το μυρίσουν, να γευτούν το άρωμά του, γιατί όλοι ξέρουν ότι το λουλούδι αυτό κρύβει κάτι δικό τους, κάτι δικό μας, κάτι απ' το άρωμα του τρόπου του τόπου.
___Η κοινότητα λοιπόν δεν πέθανε. Ζει! Ζει και η γλώσσα της έστω και παραλλαγμένη, ζουν και τα κλαρίνα και οι τραγουδιστές οι άξιοι, και τα μελίσματα και τα φτιασίδια της. Σ' αυτή τη γλώσσα, σ' αυτόν τον τρόπο γράφτηκε η μουσική γι' αυτόν τον δίσκο, έτσι απλά όπως ένας μαντιναδόρος κρητικός φτιάχνει στιχάκια στα Ελληνικά και όχι στα Πορτογαλέζικα.
___Δεν υπερασπίζομαι καμιά εθνοκεντρική Ελληνικότητα, δεν ξέρω αν αυτός ο γλωσσικός τρόπος είναι Ελληνικός, αν έχει τις ρίζες του στο Βυζάντιο ή στην Αρχαία Ελλάδα. Απλώς αυτή είναι η λαλιά της μάνας μας, αυτός, είναι ο τρόπος που μας παραδόθηκε, αυτόν τον απόκρημνο ήχο έφτιαξε το χώμα και το νερό αυτού του τόπου, στην ουσία πέρα από όριο και σύνορα, μια και η λαλιά αυτή είναι σαν μια μουσική Ελληνιστική κοινή - μιλιέται με πολύχρωμες παραλλαγές, από την Τυνησία μέχρι τις Ινδίες, και από τη Ρουμανία μέχρι την Αίγυπτο -.
___Δεν ξέρω τι θα πει folklore, δεν καταλαβαίνω τι σημαίνει ethnic, ούτε γνωρίζω αν το έντεχνο ύφος προέρχεται αποκλειστικά απ' την Εσπερία και το λαϊκό απ' την Ανατολή.
___Το μόνο που ξέρω είναι ότι η παράδοση που πρωτογνώρισα 9 χρονών παιδάκι κάνοντας δίπλα στον παππού μου τα πρώτα μου βήματα στο κλαρίνο, (μαθαίνοντας τότε μια γλώσσα που ήταν υπό διωγμόν) δεν είναι "η γραία η ανέραστος η ημιθανής και εν αφασία τελούσα" με το σηκωμένο δασκαλίστικο δάκτυλο αλλά ήταν και παραμένει κορίτσι χαρμόλυπο, γεμάτο χυμούς, ολοζώντανο και αγαπητικό, που χορεύει ξυπόλυτο στο χώμα με μια διάθεση να αμαρτάνει και πάλι να μετανοεί, να ερωτεύεται, να εύχεται τη νόμιμη παράβαση για να ζει και να ανασαίνει, μια και καμιά συγκεκριμένη οργανοχρησία, καμιά τυπική ενορχήστρωση ή συγκεκριμένη μουσική μορφολογία δεν εξασφαλίζει την ουσία της (γνώρισα πολλούς γερόλυκους οργανοπαίχτες που και την "Τσιτσόρνια" που έπαιζαν με κλαρίνο, ακορντεόν και κιθάρα, παράδοση ήταν). Τώρα το κοπάδι των λύκων κρύβεται και η γλώσσα που ήταν υπό διωγμόν είναι "ΙΝ" προφανώς λόγω εξωτικολαγνείας.
___Κι όμως ο Αλέξης (που τραγουδά σ' αυτόν το δίσκο 2 κομμάτια) είναι μόλις 26 χρονών και διόλου εξωτικός και παράξενος· απλά τραγουδά όπου τον καλούν, στη μουσική γλώσσα που του δίδαξαν οι Πόντιοι γονείς του, χωρίς τίποτε το καινοφανές, χωρίς καμιά σύζευξη περισπούδαστη Ανατολικοδυτικονότια. Το ίδο και ο Χρήστος, ο ψάλτης, ο οποίος είναι 27 χρονών και ψάλλει (με πολύχρονη μαθητεία στο Άγιον Όρος), στον τρόπο τον έντεχνο, τον Ελληνικό, τον αρχοντικό, τον κοσμοπολίτικο. Και οι δύο λοιπόν αυτοί όπως και οι υπόλοιποι μουσικοί, από προφορική συνέχεια καρδιάς μαθημένοι, αποτελούν τα πρόσωπα (όχι τα άτομα) που καταδεικνύουν του λόγου το αληθές, την βιωμένη δηλαδή ζωντανή μουσική λαλιά, την διόλου απόμακρη ή ξένη, που στην ουσία υπάρχει για να διακονεί την αγαπητική κοινωνία των προσώπων, δηλαδή του Λόγου το α-ληθές.
___Από αυτήν την αγαπητική κοινωνία των προσώπων πηγάζει και ο Υάκινθος χωρίς να νομίζει ότι φέρει τίτλο παράδοσης σήμερα (κάτι τέτοιο θα ήταν ουτοπικό άλλωστε). Εκείνος στέκεται στην προσωπική ματιά, στην προσωπική δημιουργία, αντλώντας απ' τις αισθήσεις και το ζωντανό βίωμα, και απλώς αγαπάει να σταλάζει ήχους που να τους επιτρέπει το Φως, ο Ήλιος και η Τρέλα αυτού του τόπου, λαχταρώντας συνάμα την "έννομον παράβασιν" τη ζωοποιό για να δροσίζεται και να ποτίζεται.
___Το περιβόλι ανθεί λοιπόν, η γλώσσα είναι ζωντανή, τα πρόσωπα ζουν την αλήθεια τους τραγουδώντας την αγάπη, τον έρωτα, το κλάμα, τη χαρά, τη λύπη μέσα απ' τον κόμπο που φτάνει στον λαιμό σ' εκείνο το ωχ ή το αμάν, το ζεστό το καταδικό μας, στη γλώσσα του Σαμπάχ και του Χιτζάζ ή του πλαγίου του Β΄ ήχου, των δρόμων και των μακαμιών, που καθώς φαίνεται τα κατοπινά χρόνια θα μας φανεί χρειαζούμενη ή ίσως και θεραπευτική...
*
*

Η Γιορτή
*
(θύμηση από τις πρωινές εκστατικές ώρες των πανηγυριών)

*

Δεκατέσσερις ώρες να φυσάς κλαρίνο
το οινόπνευμα να εξατμίζεται μέσα του και μέσα σου.
Έρωτας στη σκόνη,
ο χορός ανυψώνεται, οι αλήθειες τώρα λέγονται,
όλοι τις ξέρουν, όλοι τις ήξεραν,
μόνο που πρέπει κάποιος να τις τραγουδήσει.
Εκείνοι θα του πουν
και αυτός θα κρυφακούσει τη γη κι εκείνους μαζί
και θα επιστρέψει το πρόσφορο
στην κοινή ΓΙΟΡΤΗ στην χαρά των ΟΛΩΝ.
*

-Μάνος Αχαλινωτόπουλος
Πρόλογος από τον δίσκο "Υάκινθος" του 1998